Een Numismatisch en Historisch Erfgoed
De 20 frank munt, ingevoerd in 1803 onder impuls van Napoleon Bonaparte, maakte deel uit van een ambitieuze monetaire hervorming gericht op het moderniseren van de Franse economie na de Revolutie. Deze hervorming, gecodificeerd door de wet van 7 Germinal An XI (28 maart 1803) onder het Consulaat, legde de basis voor het Franse monetaire systeem voor de komende decennia.
De technische specificaties van de munt werden zorgvuldig vastgesteld: een zuiverheid van 900 duizendste goud, een gewicht van 6,45 gram (waarvan 5,805 gram puur goud), een diameter van 21 mm en een dikte van 1,3 mm. Ontworpen ter vervanging van de louis d’or, werd de 20 frank Napoléon munt snel een centraal element van de Franse economie en belichaamde de overgang van monarchie naar keizerrijk.
Europese Uitbreiding: De Invloed van de Latijnse Unie
Buiten de Franse grenzen speelde de 20 frank Napoléon munt een sleutelrol op het Europese monetaire toneel dankzij de Latijnse Unie, een in 1865 opgerichte monetaire unie. Deze alliantie, bestaande uit Frankrijk, België, Italië, Zwitserland en later Griekenland, had tot doel de monetaire systemen van de lidstaten te harmoniseren. De gouden Napoléon munten, met hun gestandaardiseerde kenmerken, waren perfect afgestemd op de criteria van de Latijnse Unie en bevorderden hun circulatie in heel Europa. Deze standaardisatie versterkte niet alleen de internationale status van de 20 frank Napoléon munt, maar inspireerde ook andere landen om dit model over te nemen voor hun eigen valuta, zoals de Zwitserse 20 frank Vreneli of de Italiaanse lire Marengo.
De 20 frank Napoléon munt werd ononderbroken geslagen tot 1914 en evolueerde mee met de Franse politieke regimes: van het profiel van Napoleon I tot de beeltenissen van Louis XVIII, Charles X, Louis-Philippe en Napoleon III. Onder republikeinse regimes werden de koninklijke beeltenissen vervangen door republikeinse symbolen, die de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap weerspiegelden.
Chronologie van de Gouden Munten
20 Frank Cérès (Slagen: 1849 - 1851)
De 20 frank Cérès werd slechts drie jaar geproduceerd, van 1849 tot 1851. Deze munt werd geïntroduceerd onder de Tweede Franse Republiek, die ontstond na de troonsafstand van koning Louis-Philippe I ten gunste van zijn kleinzoon. De Tweede Republiek was echter van korte duur en werd in 1851 afgeschaft door Louis-Napoleon Bonaparte, die vervolgens keizer werd en daarmee het begin van het Tweede Keizerrijk markeerde.
De voorzijde van de Cérès munt toont het beeld van Cérès, de Romeinse godin van landbouw en vruchtbaarheid, die overvloed en welvaart symboliseert. Haar afbeelding, gekroond met korenaren, belichaamt de landbouwrijkdom en de diepe verbinding tussen de aarde en het leven. Op de keerzijde staat de slogan "Liberté, Égalité, Fraternité", een erfenis van de Franse Revolutie.
Gouden Munten van Napoleon III
- Louis Napoleon Bonaparte (Slagen: 1852)
De munt geslagen onder Louis-Napoleon Bonaparte toont zijn beeltenis omringd door de inscriptie "Louis-Napoleon Bonaparte". De keerzijde toont de nominale waarde "20 francs" in het midden van een lauwerkrans, met de inscriptie "République Française" eromheen.
- Napoleon Zonder Kroon (Slagen: 1853 - 1860)
Geslagen tussen 1853 en 1860, toont de munt "Napoleon Zonder Kroon" de inscriptie "Napoleon III Empereur" op de voorzijde en "Empire Français" op de keerzijde, waarmee het keizerlijke karakter van het regime wordt bevestigd.
- Napoleon met Lauwerkrans (Slagen: 1861 - 1870)
De munt "Napoleon met Lauwerkrans", uitgegeven van 1861 tot 1870, toont de keizer met een lauwerkrans op de voorzijde. Dit symbool, geërfd uit de Romeinse traditie, plaatst Napoleon III in een prestigieuze keizerlijke lijn en versterkt zijn legitimiteit. De keerzijde bevat imperiale symbolen zoals de adelaar, de kroon en de scepter, allemaal omringd door de inscriptie "Empire Français".
20 Frank Engel/Genius (Slagen: 1871 – 1898)
De gouden "Genius" munten, ook wel bekend als "Engel", werden voor het eerst ontworpen in 1791 onder de Eerste Franse Republiek en voor het eerst geslagen in 1848 en 1849. De productie werd onderbroken tijdens het bewind van Napoleon III, maar werd hervat na de val van het keizerrijk tijdens de Derde Republiek, van 1871 tot 1898.
De voorzijde van de gouden "Engel" munt wordt gedomineerd door de allegorische figuur van een gevleugelde Genius, ook wel Engel genoemd. Deze Genius wordt staand afgebeeld, in volle actie een grondwet gravend op een tablet die op een voetstuk is geplaatst. Hij belichaamt de Republiek en de revolutionaire idealen van Frankrijk. De keerzijde toont de nominale waarde "20 Francs" in het midden, omringd door een lauwerkrans, een symbool van overwinning en glorie. Rond de krans staat de inscriptie "LIBERTÉ ÉGALITÉ FRATERNITÉ", het motto van de Franse Republiek.
Een Legendarisch Verhaal
Er bestaat een legende rond de Engel munt: de maker, Augustin Dupré, zou tijdens de Terreur aan de guillotine zijn ontsnapt dankzij deze munt die hij bij zich droeg. Volgens het gerucht zou het mes van de guillotine niet zijn gevallen, waardoor zijn leven werd gered. Hoewel dit verhaal onwaarschijnlijk is, is het aannemelijker dat hij zijn bewaker met de munt heeft weten om te kopen om zijn vrijheid te verkrijgen. Dit verhaal heeft echter bijgedragen aan de reputatie van de munt als een geluksbrenger. Sommigen beweren zelfs dat de nederlaag van Napoleon Bonaparte bij Waterloo te wijten was aan het verlies van zijn Engel munt, die hem eerder geluk had gebracht.
20 Frank Marianne Haan (Slagen: 1899 - 1914)
De 20 frank "Marianne Haan" munt is een van de meest iconische van de Derde Republiek. Geslagen tussen 1899 en 1914, is deze gouden munt niet alleen een getuigenis van de monetaire geschiedenis van Frankrijk, maar ook een gewaardeerde investering voor numismatici.
De voorzijde van de munt toont het beeld van Marianne, een krachtig symbool van de Franse Republiek. Marianne draagt een Frygische muts versierd met een lauwerkrans, wat verwijst naar overwinning en vrijheid. De Frygische muts, traditioneel geassocieerd met de Franse Revolutie, belichaamt de idealen van vrijheid en verzet tegen onderdrukking. De gravure van Marianne wordt omringd door de inscriptie "République Française", waarmee de republikeinse waarden die de munt vertegenwoordigt, worden benadrukt.
De keerzijde van de munt toont een majestueuze Gallische haan, een ander nationaal symbool van Frankrijk, trots op zijn poten. De haan, embleem van waakzaamheid en moed, is realistisch weergegeven, met fijn gedetailleerde veren. Hij wordt omringd door de inscriptie "Liberté, Égalité, Fraternité", het motto van de Franse Republiek, in een boog. Onder de haan staan de nominale waarde "20 Fcs" en het jaar van slaan.
Heruitgaven Pinay
De "Marianne Haan" munt is ook opmerkelijk vanwege de heruitgaven tussen 1951 en 1960, de zogenaamde "Pinay heruitgaven". Na de Tweede Wereldoorlog werden de goudvoorraden gesmolten of beschadigd, en de Franse Bank besloot de goudmarkt te heropenen om de economie nieuw leven in te blazen. Hiervoor werden deze iconische munten opnieuw in omloop gebracht, waarbij de originele matrijzen werden gebruikt en jaartallen tussen 1907 en 1914 opnieuw werden geslagen. In totaal werden 37 miljoen gouden 20 frank "Marianne Haan" munten heruitgegeven.
Conclusie
Het verkennen van de Franse gouden 20 frank munten onthult niet alleen de historische en symbolische rijkdom van deze numismatische objecten, maar ook hun centrale rol in de monetaire en politieke evolutie van Frankrijk. Van de 20 frank Napoléon munt, geïntroduceerd door Napoleon Bonaparte om de Franse economie te stabiliseren en moderniseren, tot de "Genius" en "Cérès" munten die getuigen van republikeinse omwentelingen, via de diverse uitgaven onder Napoleon III en de beroemde "Marianne Haan" van de Derde Republiek, elk van deze munten vertelt een uniek verhaal.
Samengevat zijn de Napoleontische gouden munten veel meer dan simpele valuta; ze zijn waardevolle getuigen van de Franse geschiedenis, die de politieke en economische transformaties van het land weerspiegelen. Hun symbolische rijkdom, artistieke waarde en numismatische belang blijven verzamelaars en beleggers fascineren, waardoor deze munten tijdloze schatten van het Franse erfgoed zijn.
